Met diepe droefheid en een zwaar gemoed vernamen we zaterdagochtend het nieuws van het plotse overlijden van Ward Adriaens.
Ward Adriaens, historicus en archivaris, was samen met Natan Ramet en Maxime Steinberg een van de oprichters van het Joods Museum van Deportatie en Verzet, gevestigd in de Dossinkazerne in Mechelen. Hij was er directeur van 1995 tot 2010 en droeg ook bij tot de oprichting van Kazerne Dossin – Memoriaal, Museum en Onderzoekscentrum over de Holocaust en Mensenrechten, waarvan hij ereconservator werd.
Ward Adriaens transformeerde een herdenkingsplaats, ontstaan uit een privé-initiatief, tot een echt museum, dat snel werd uitgebreid met een documentatiecentrum en een bibliotheek. Ward koesterde een passie voor geschiedenis met een persoonlijke interesse in de geschiedenis van het verzet, in het bijzonder die van Mechelen en omstreken. Hij stortte zich met hart en ziel op het JMDV. Zijn credo was een focus op mensenrechten, hun geschiedenis en menselijke waardigheid.
Ward vervulde een pioniersrol op het gebied van archieven. Hij zorgde eerst voor een professionele opslag in klimaatgeregelde gebouwen en met gebruik van geschikte materialen. Vervolgens lanceerde hij een ambitieus project om documenten te digitaliseren en zo te beschermen tegen de tand des tijds, een initiatief dat vele instellingen inspireerde.
Naast het bewaren en digitaliseren van documenten, geschonken door families en individuen, heeft Ward hard gewerkt aan de toegang tot Holocaustgerelateerde archieven van enkele instellingen, zoals het Provinciaal Archief Antwerpen, het Nationaal Verzetsmuseum, het Martin Buber Instituut, de Vreemdelingenpolitie en de Dienst Oorlogsslachtoffers.
Ward startte ook het project “Geef ze een gezicht”, wat leidde tot de publicatie van het vierdelige “Mecheln-Auschwitz- 1942-1944”, een naslagwerk en gedenkboek. Twee delen bevatten 18.522 foto’s van Joodse en Roma gedeporteerden. Het project loopt nog steeds. Tot op heden zijn 21.029 portretten verzameld en we zoeken er nog 4814.
Ward Adriaens heeft het JMDV op Europese en zelfs internationale leest geschoeid. Hij heeft contacten gelegd met talrijke musea, zoals Yad Vashem in Jeruzalem, Holocaust Memorial Museum in Washington, Shoah Memorial in Parijs, Conference House in Wannsee, Duitsland en Nationaal Museum in Auschwitz-Birkenau. Hier creëerde hij samen met zijn team de nieuwe tentoonstelling in het Belgische paviljoen in Auschwitz.
Kortom, deze pagina is niet lang genoeg om alles te belichten wat we aan hem te danken hebben. Ward Adriaens had diepgaande aandacht voor de mens in alle omstandigheden. We zijn nog steeds in shock door zijn overlijden en zullen hem allemaal missen, net als iedereen die hem gekend heeft.
Het hele team van Kazerne Dossin en alle oud-collega’s van het JMDV brengen hulde aan zijn werk, eren zijn nagedachtenis en bieden vooral hun oprechte deelneming aan zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen en zijn omgeving.
Ward Adriaens, een eerlijk en vrij man, een humanist en een vrijdenker, een Mensch, heeft afscheid genomen.
