In het kader van de tentoonstelling ‘Sport en Sporters in KL Auschwitz’ organiseert Kazerne Dossin op 6 mei 2025 een studiedag rond het thema ‘Sport en veerkracht’. In het concentratie- en vernietigingskamp had sport een dubbele betekenis: het was een manier om te overleven, maar ook een vorm van onderdrukking. Vandaag kent sport nog steeds een zekere dualiteit. Het maakt jongeren wendbaar en weerbaar, maar het kan hen ook op de proef stellen en confronteren met hun grenzen. Welke lessen kunnen we leren uit de (top)sport om jongeren vitaliteit en veerkracht mee te geven?
Met een keynote van voormalig topturnster Aagje Vanwalleghem, een panelgesprek met inzichten uit wetenschap, beleid en praktijk en interactieve workshops op maat van onderwijs, jeugdwerk en sport. Je krijgt ook de kans om de tentoonstelling ‘Sport en Sporters in KL Auschwitz’ te bezoeken. Het volledige programma vind je hieronder.
Programma
9:15-9:45 Onthaal met koffie en thee
9:45-10:00 Verwelkoming door Adriaan Baccaert, coördinator Publiek & Educatie bij Kazerne Dossin.
10:00-11:00 Agility: keynote lezing door Aagje Vanwalleghem, voormalig topturnster en resilience expert.
11:00-12:00 De meerwaarde van sport voor mens en maatschappij: panelgesprek met experts uit wetenschap, beleid en praktijk
12:00-13:30 Broodjeslunch en mogelijkheid om de tentoonstelling ‘Sport en Sporters in KL Auschwitz’ te bezoeken
13:30-15:30 Keuze uit workshops of begeleid bezoek Kazerne Dossin
- Workshop 1: De verbindende kracht van sport: met Younis Kamil Abdulsalam, jeugdwerker en VUB-onderzoeker
- Workshop 2: Jongeren motiveren met de zelfdeterminatietheorie: met Simon De Clercq, leerkracht en volleybaltrainer
- Workshop 3: Aan de slag met games in de klas: met Jeroen Heremans, leerkracht en game-fanaat
- Groepsrondleiding voetbal in de permanente tentoonstelling van Kazerne Dossin
15:30-16:30 Receptie en mogelijkheid om de tentoonstelling ‘Sport en Sporters in KL Auschwitz’ te bezoeken (het museum sluit om 17:00).
Keynote lezing: Agility
Aagje Vanwalleghem weet als geen ander wat veerkracht is. Als topturnster heeft ze de Belgische gymnastiek mee op de kaart gezet. Ze won verschillende Wereldbekermedailles, de eerste Belgische gymnastiekmedaille ooit op een Europees Kampioenschap en ze was finalist op de Olympische Spelen van 2004 in Athene. Om dat te bereiken, moest ze uitdagingen en momenten van zelftwijfel overwinnen. Want een succesvol topsporter heeft niet alleen talent, maar ontwikkelt ook essentiële vaardigheden en een onverzettelijke mentale kracht.
Vandaag zet Aagje zich als resilience expert en wellbeing consultant bij Golazo Energy in om anderen te helpen hun winnende mindset te vinden. In haar keynote lezing vertelt ze hoe ze tijdens haar sportcarrière moeilijke momenten wist te overwinnen. Hoe heeft de topsport haar weerbaar gemaakt? Welke lessen over veerkracht kan ze delen met professionals uit andere sectoren, zoals het onderwijs, het jeugdwerk en sociaal werk?
Aagje deelt waardevolle inzichten en praktische tips om sterk in je schoenen te staan, zowel in je werk als privé, zowel individueel als in teamverband. Ze leert je onder meer hoe je omgaat met tegenslagen, een sterk support netwerk uitbouwt en het doorzettingsvermogen kweekt om je doelen te bereiken. Aan het eind van de lezing is er ruimte om Aagje enkele vragen te stellen.
Panel: de meerwaarde van sport voor mens en maatschappij
Welke rol speelt sport voor de veerkracht van mensen? Wat is de meerwaarde voor het onderwijs, jeugdwerk en sociaal werk? Op welke manier kan sport bijdragen aan persoonlijke groei en een meer verbonden samenleving? Wat zijn succesfactoren? Welke uitdagingen doen zich voor en welke opportuniteiten ontstaan daaruit? Tijdens dit panelgesprek verzamelen we inzichten uit de wetenschap, beleid en praktijk. Experts uit verschillende sectoren gaan met elkaar in gesprek.
Hebe Schaillée
Hebe Schaillée is als docent en postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de onderzoeksgroep Sport & Society van de Vrije Universiteit Brussel. Hebe is een onderzoeker met expertise in de rol van sport bij het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen, zoals de sociale exclusie van jongeren in maatschappelijke kwetsbare situaties of het bestrijden van grensoverschrijdend gedrag op en naast het sportveld. Haar werk richt zich op het ontwikkelen en evalueren van evidence-based interventies waarin sport wordt ingezet als ervaringsgerichte leercontext.
Brecht Van der Beke
Als beleidsmedewerker integriteit bij Sportieq zet Brecht Van der Beke zich ervoor in om iedereen sport zorgeloos te laten beleven. Hij houdt zich onder meer bezig met grensoverschrijdend gedrag en hoe dit te voorkomen. Daarnaast is hij actief als sportpsycholoog en forensisch hulpverlener.
Tawfeek Zen Alabden
Tawfeek Zen Alabden behaalde een master in lichamelijke opvoeding in Syrië en werkt als leerkracht bij de OKAN-school Marco Polo in Antwerpen. Daarnaast is hij projectmedewerker sport & taal bij Jespo, waar anderstalige nieuwkomers een traject volgen om sportcoach te worden en hun Nederlands te verbeteren. Ook richtte hij TALENTA+ op, waarmee hij voetbaltrainingen en zwemlessen organiseert.
Kyra Fastenau
Kyra Fastenau modereert het gesprek. Als educatief en projectmedewerker bij Kazerne Dossin coördineert zij onder meer de samenwerkingen met de voetbalwereld, zoals de leertrajecten na racisme en discriminatie. Ze volgde de lerarenopleiding lager onderwijs aan Thomas More hogeschool en was redacteur bij onderwijsmagazine Klasse.
Workshop: De verbindende kracht van sport
Sport heeft een verbindende kracht. Dat idee staat centraal in het Belgian Red Courts programma van de Royal Belgian Football Association. Het project heeft als doel om sociale verbinding te verbeteren rond vernieuwde voetbalpleintjes over heel België.
Younis Kamil Abdulsalam zorgde daarbij voor de wetenschappelijke onderbouwing én de ondersteuning van de buurtsportcoaches. Hij heeft niet alleen vijftien jaar ervaring als sportief jeugdwerker in Bonn, maar behaalde ook een doctoraat in de preventie van radicalisering via sport aan de Vrije Universiteit Brussel en hij is verbonden aan het Hannah Arendt Instituut.
Deze workshop gaat door in het Engels. Het eerste uur gaan jullie buiten actief aan de slag met enkele oefeningen (zorg voor gemakkelijk zittende kledij en schoenen, een volledige sportoutfit is niet nodig). Het tweede uur gaan jullie met elkaar in gesprek over het opzet en effect van de gedane oefeningen.
Workshop: Jongeren motiveren met de zelfdeterminatie
Om zich vitaal te voelen en optimaal te presteren op school, in de sportclub en in het leven, hebben jongeren behoefte aan Autonomie, verBinding en Competentie. Dit is het ABC van de zelfdeterminatietheorie. Tijdens deze interactieve workshop krijg je aan de hand van enkele oefeningen een introductie in deze theorie, die is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten uit de motivatiepsychologie.
Simon De Clercq is lesgever bij M-factor en aan de Vlaamse trainersschool. Hij werkte vijftien jaar als leerkracht in het beroepsonderwijs en heeft meer dan twintig jaar ervaring als volleybalcoach. Hij leert je hoe je een veilige en inspirerende leeromgeving creëert, de motivatie verhoogt en effectieve feedback geeft – tijdens een sporttraining én in de klas!
Afhankelijk van de groepssamenstelling, zal Simon de casussen meer toespitsen op onderwijs en/of jeugdsport.
Workshop: Aan de slag met games in de klas
Onderwijs, sport en games hebben één ding gemeen: level up. Je wilt steeds vooruit, steeds sneller en krachtiger worden. Dus waarom geen les in spelvorm ontwerpen?
Jeroen Heremans geeft geschiedenis, Nederlands en Engels aan BimSem in Mechelen. In de klas durft hij al eens te experimenteren met games. Want spellen hebben een grote meerwaarde in onderwijs: je kan ze inzetten om dingen te tonen, vaardigheden te oefenen, nieuwe dingen uit te proberen, … Voor elk schoolvak bestaat er wel een game dat je kan gebruiken! En daarvoor hoef je geen grote techneut te zijn – wat dacht je bijvoorbeeld van een escaperoom in Powerpoint?
Tijdens deze interactieve workshop wil Jeroen leerkrachten van alle niveaus en finaliteiten inspireren om in de klas met games aan de slag te gaan. Hij zal zowel online als boardgames tonen en de deelnemers aan het werk zetten.
Deze workshop richt zich heel specifiek op het onderwijs en de klaspraktijk. Voor sportcoaches en jeugdwerkers zijn de andere workshops relevanter.