Het onderzoeksproject
Het Left Behind-project onderzoekt welke impact de dwangarbeid voor Organisation Todt had op het dagelijks leven en de overlevingskansen van de Joodse arbeiders uit Antwerpen en hun families. Het onderzoeksteam maakte gebruik van micro-, macro- en ruimtelijke analysetechnieken en verwerkte persoonlijke verhalen, analyses van grote datasets en informatie over tijd en ruimte tot interactieve kaarten.
Op die manier maakt Left Behind zijn bevindingen visueel toegankelijk voor een breed publiek. Tegelijkertijd verwacht het team dat het in kaart brengen van data met betrekking tot tijd en locatie een steeds belangrijkere rol zal spelen en zal bijdragen aan diepgaande academische analyses.
De onderzoeksresultaten geven aan dat de slavenarbeid van Joodse mannen uit Antwerpen voor Organisation Todt en de impact ervan op hun eigen lot en dat van hun families een belangrijk element is in de verklaring van het deportatiecijfer voor Antwerpen. Dat is namelijk veel hoger dan dat van andere grote Belgische steden en dan het cijfer voor België in het algemeen.
De gedetailleerde onderzoeksresultaten van de micro-, macro- en ruimtelijke analyses in het kader van het Left Behind-project zijn terug te vinden in de volgende publicaties van het onderzoeksteam:
- Vanden Daelen, Veerle & Dorien Styven, ‘Left Behind – A Project Opening up Little Known Holocaust Histories as Well as New Tools’, https://blog.ehri-project.eu/2021/09/29/left-behind/, gepubliceerd op 29 september 2021.
- Styven, Dorien & Veerle Vanden Daelen, ‘Left Behind: The impact of Organisation Todt forced labour in Northern France on the persecution of Jews in Antwerp’, in: 2021 Yearbook of Dokumentationsarchiv des österreichischen Widerstandes (DöW) (binnenkort te verschijnen)
- Styven, Dorien & Veerle Vanden Daelen, ‘Craving News from Dear Ones. The Impact of Organisation Todt Forced Labour on the Survival Chances of the Families of the Jewish Workers from Antwerp’, in: Frédéric Bonnesoeur en Christin Zühlke (eds.), Micro-Historical Perspectives on an Integrated History of the Holocaust, Center for Research on Antisemitism, Technical University Berlin (binnenkort te verschijnen)
Bibliografie
Voor Left Behind consulteerde het onderzoeksteam de volgende werken:
Andreux, Jean-Émile. “Les Mazures, un camp de juifs en Ardennes françaises.” Tsafon: Revue d’études juives du Nord 46 (2003-2004): 117-147.
Andreux, Jean-Émile. “Mémorial des déportés du Judenlager des Mazures.” Tsafon: Revue d’études juives du Nord 3 hors-série (2007): 35-121.
Delmaire, Danielle. “Les camps des Juifs dans le Nord de la France (1942-1944).” Memor. Bulletin d’information 8 (1987): 47-65.
Delmaire, Danielle. “Table ronde. Les ‘camps de juifs’ dans le Boulonnais (1942-1944). Actes de la table ronde de Boulogne-sur-Mer, 24 septembre 1988”, Memor. Bulletin d’information 10(1) (1989): 9-31.
Desquesnes, Rémy. “L’Organisation Todt en France (1940-1944).” Histoire, économie et société 11-3 (1992), 535-550.
Gaida, Peter. “Les camps de travail de l’Organisation Todt en France, 1940-1944.” Les Cahiers de la MSH Ledoux 10 (2007): 235-256.
Godfroid, Anne. “A qui profite l’exploitation des travailleurs forcés juifs de Belgique dans le Nord de la France.” Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis 10 (2002): 107-127.
Grombeer, Jean-Pierre, en Robert Neys, prod. Faits divers. Les évadés du convoi 16. Documentaire uitgezonden op RTBF, 1999.
Gysel, André, Brecht Schotte en Chris Vandewalle. Trein van de Hoop. Een verzetsdaad van het volk, 4 september 1944. Leuven: Davidsfonds, 2012.
Harvengt, André. “L’organisation Todt: la participation des travailleurs belges en Belgique et dans la nord de la France pendant la guerre 1940-1945.” Thesis, Ecole royale militaire Bruxelles, 1969.
Peretz, Joseph. The endless wait. A memoir. Toronto: Lugus Publications, 1996.
Rigaut, Rudy. “Les particularités de la zone côtière dans la persécution des Juifs dans le Nord et le Pas-de-Calais occupés (1940-1944).” Tsafon: Revue d’études juives du Nord 79 (2020): 39-74.
Saerens, Lieven. Vreemdelingen in een wereldstad: een geschiedenis van Antwerpen en zijn Joodse bevolking (1880-1944). Tielt: Lannoo, 2000.
Schram, Laurence. Dossin: Wachtkamer van Auschwitz. Tielt: Lannoo, 2018.
Seidler, F.W. “L’Organisation Todt.” Revue d’histoire de la Deuxième Guerre mondiale et des conflits contemporains, 134 (1984): 33-58.
Steinberg, Maxime. L’étoile et le fusil. La question juive 1940-1942. Brussel: Vie Ouvrière, 1983.
Steinberg, Maxime. L’étoile et le fusil. 1942. Les cent jours de la déportation des Juifs de Belgique. Brussel: Vie Ouvrière, 1984.
Styven, Dorien & Veerle Vanden Daelen, ‘Left Behind: The impact of Organisation Todt forced labour in Northern France on the persecution of Jews in Antwerp’, in: 2021 Yearbook of Dokumentationsarchiv des österreichischen Widerstandes (DöW) (binnenkort te verschijnen)
Styven, Dorien & Veerle Vanden Daelen, ‘Craving News from Dear Ones. The Impact of Organisation Todt Forced Labour on the Survival Chances of the Families of the Jewish Workers from Antwerp’, Frédéric Bonnesoeur and Christin Zühlke (eds.), Micro-Historical Perspectives on an Integrated History of the Holocaust, Center for Research on Antisemitism, Technical University Berlin (binnenkort te verschijnen)
Vanden Daelen, Veerle, Laurence Schram en Dorien Styven. “ ‘De Antwerpse specificiteit’ Cijfers van de Jodendeportatie in perspectief.” Getuigen tussen geschiedenis en herinnering 131 (oktober 2020): 115-127.
Vanden Daelen, Veerle & Dorien Styven, ‘Left Behind – A Project Opening up Little Known Holocaust Histories as Well as New Tools’, https://blog.ehri-project.eu/2021/09/29/left-behind/, gepubliceerd op 29 september 2021.
Vandepontseele, Sophie. “De verplichte tewerkstelling van joden in België en Noord-Frankrijk.” In De curatoren van het getto. De Vereniging van de joden in België tijdens de nazi-bezetting, uitgebracht door Rudi Van Doorslaer en Jean-Philippe Schreiber, 149-181. Tielt: Lannoo, 2004.
Van Dingenen, Gunter. “De Organisation Todt tijdens de Tweede Wereldoorlog in België en Noord-Frankrijk.” Thesis, Universiteit Gent, 1987.